به‌ گزارش سی‌ان‌‌ان، نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد طول عمر مردانی که اسپرم‌های «قوی و چابک» بیشتری دارند، از آنهایی که اسپرم‌های ضعیف‌تری دارند، بیشتر است.

در اصطلاح علمی به این ویژگی «تحرک اسپرم» (sperm motility) گفته می‌شود که یکی از عوامل مهم در باروری است و منظور از آن توانایی اسپرم در حرکت موثر و صحیح در مسیر دستگاه تناسلی زنانه است تا به تخمک برسند و آن را بارور کنند.

لائکه پریسکورن، نویسنده اصلی این مطالعه و پژوهشگر و دانشجوی دکترا در بیمارستان دانشگاه کپنهاگ، در این خصوص می‌‌گوید: «در حالت کلی مردانی که تعداد اسپرم‌های متحرک آن‌ها بیشتر از ۱۲۰ میلیون (در هر میلی‌لیتر منی) باشد، ۲.۷ سال بیشتر از مردانی که تعداد اسپرم‌های متحرک آن‌ها بین صفر تا پنج میلیون است، عمر می‌کنند.»

برای تبدیل این داده‌ها به سن‌، می‌توان گفت مردی با تحرک بسیار ضعیف اسپرم ممکن است تا ۷۷.۶ سال عمر کند، در حالی که مردی با تحرک اسپرم بسیار بالا ممکن است تا ۸۰.۳ سال زندگی کند.

نتایج این تحقیقات روز سه‌شنبه در نشریه «تولید‌مثل انسان»‌ (Human Reproduction) منتشر شد.

دکتر مایکل آیزنبرگ، استاد اورولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد که در این مطالعه مداخله‌ای نداشت می‌‌‌گوید: «کشف ارتباط میان کیفیت اسپرم و طول عمر، یافته بسیار مهمی است. مطالعات قبلی نیز این ارتباط بین سلامت دستگاه تناسلی و سلامتی کلی را نشان داده‌اند.»

آیا تعداد اسپرم‌ها می‌تواند به‌عنوان «شاخص هشدار» عمل کند؟

در این تحقیق جدید، محققان کیفیت نمونه‌های اسپرم مردانی را که بین سال‌های ۱۹۶۵ تا ۲۰۱۵ تحت آزمایش نازایی در کپنهاگ قرار داشتند، بررسی و سپس کیفیت اسپرم‌ها را با سوابق پزشکی آن‌ها مقایسه کردند.

پریسکورن، نویسنده اصلی این مطالعه، گفت: «هرچه کیفیت اسپرم پایین‌تر باشد، میانگین طول عمر نیز کاهش می‌یابد و این با هیچ‌کدام از بیماری‌ها در ۱۰ سال پیش از ارزیابی کیفیت اسپرم یا سطح تحصیلات مردان، ارتباط ندارد.»

میزان تحرک اسپرم معمولا به صورت درصد ارائه می‌شود، نه تعداد کل. سازمان بهداشت جهانی اسپرم یک مرد را زمانی طبیعی می‌داند که حدود ۴۲ درصد اسپرم‌ها در هر نمونه از مایع منی توانایی شنا کردن به سمت مقصد را داشته باشند. با این حال، شمارش تحرک کمتر از پنج میلیون در هر میلی‌لیتر مایع منی با یک مورد شدید از کمبود اسپرماتوزوئید در منی یا کم‌نطفگی (اولیگواسپرمی) که اغلب به ناباروری در مردان منجر می‌شود، همراه است.

به گفته کارشناسان، میزان تحرک اسپرم حدود ۱۲۵ میلیون در هر میلی‌لیتر مایع منی برای یک مرد بارور طبیعی است، اما این به معنای تضمین باروری مردان نیست، با این حال می‌تواند به‌عنوان یک نشانگر برای مشکلات سلامتی مردان در سنین جوانی عمل کند.

اما واقعا اسپرم‌ها چطور زنگ خطر سلامت مردان به شمار می‌روند؟

یکی از پاسخ‌‌های احتمالی می‌تواند استرس اکسیداتیو باشد. استرس اکسیداتیو زمانی ایجاد می‌شود که رادیکال‌های آزاد به‌شکلی کنترل‌ناپذیر فعالیت می‌کنند.

رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری‌اند که می‌توانند به دی‌ان‌ای و عملکرد سلولی آسیب برسانند و به مرگ سلولی در سراسر بدن، از جمله در بیضه‌ها و اسپرم‌ها منجر شوند. به گفته محققان، هر عاملی (ژنتیکی، ایمنی‌شناسی، متابولیک، محیطی یا سبک زندگی) که سطح کلی استرس اکسیداتیو را افزایش دهد، می‌تواند در کیفیت مایع منی و الگوهای مرگ‌ومیر بعدی تغییراتی ایجاد کند.

به گزارش موسسه ملی سرطان، سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل، قرار گرفتن در معرض آفتاب، آفت‌کش‌ها، مواد شیمیایی صنعتی و آلاینده‌های هوا از جمله مواردی‌اند که رادیکال‌های آزاد را فعال می‌کنند. 

بدن برای مبارزه با این رادیکال‌ها تنها یک راه مقابله دارد و آن آنتی‌اکسیدان‌ها است. آنتی‌اکسیدان‌ها که به «جمع‌آوری‌کننده‌ رادیکال‌های آزاد» معروف‌اند، می‌توانند از آسیب‌های ناشی از برخی انواع رادیکال‌های آزاد جلوگیری و آن‌ها را ترمیم کنند.

طبق اعلام کلینیک کلیولند، مکمل‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد نتوانسته‌اند اثربخشی خود را نشان دهند، اما میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و غلات که حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری‌اند، منابع بسیار خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها به شمار می‌روند.

مرکبات، فلفل‌های قرمز و سبز و کلم بروکلی سرشار از ویتامین ث هستند که یک آنتی‌اکسیدان است. مغزها، دانه‌ آفتابگردان، اسفناج و کلم بروکلی هم منابع خوبی از ویتامین ئی، یک آنتی‌اکسیدان دیگرند. ماهی سالمون و تن ماهی، برنج قهوه‌ای، تخم‌مرغ و نان گندم کامل حاوی سلنیوم‌اند. بتا کاروتن، آنتی‌اکسیدان دیگری است که در هویج، زردآلو، کلم پیچ، انبه و سیب‌زمینی شیرین یافت می‌شود.